همان طور که برای اطمینان از سلامتتان نیاز دارید که به صورت منظم به پزشک مراجعه کنید، به همان میزان لازم است که مدل کسب و کار خود را به طور منظم تجزیه و تحلیل نمایید تا مطمئن شوید که مدل کسب و کارتان همچنان با نیروهای بازار همراستا است. ارزیابی مدل کسب و کار روشی مطمئن برای پیش بینی این است که کسب و کارتان در آینده تا چه اندازه خوب عمل خواهد کرد.
معیارهای ارزیابی مدل کسب و کار
1. آیا هزینه های تعویض مانع ریزش مشتریان شما است؟
زمان و انرژی که مشتریان شما صرف پیدا کردن جایگزینی برای محصول یا خدمتتان در بازار می کنند را هزینه تعویض می گویند. بیشتر شرکت ها تلاش می کنند هزینه های تعویض را بالا نگه دارند تا مشتریان به استفاده از محصولات و خدمات آنها ادامه دهند. اپل یکی از شرکت هایی است که از این معیار برای رسیدن به موفقیت خیره کننده اش استفاده کرده است. زمانی که آیپاد عرضه شد نرم افزاری که به کاربر اجازه می داد موسیقی خود را با دستگاه پخش همگام سازد نیز به دستور استیو جابز طراحی و ارائه شده بود. این به این معنی بود که کاربر برای تعویض دستگاه پخش موسیقی خود نیازمند تلاش مضاعف بود، هزینه ای که برای اکثر مشتریان بسیار بالا بود.
2. مدل کسب و کار شما چه میزان مقیاس پذیر است؟
مقیاس پذیری یعنی مدل کسب و کار چه مقدار به شما اجازه می دهد که کسب و کار خود را گسترش دهید بدون اینکه اثر شدیدی بر اجزا اصلی کسب و داشته باشد. این معیار بیشتر برای کسب و کارهای آنلاین کاربرد دارد گرچه کسب و کارهایی که در دنیای واقعی فعالیت می کنند هم می توانند از آن استفاده کنند. فیس بوک یک مثال معتبر در این زمینه است. فیس بوک برای طراحی پروفایل برای میلیون ها کاربر فقط به چند هزار مهندس نیاز دارد.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره مدل کسب و کار به زبان ساده
3. آیا مدل کسب و کار شما درآمد تکرار شونده تولید می کند؟
درآمد تکرار شونده درآمدی است که شرکت به طور منظم از طریق مشتریان تکراری خود کسب می کند بدون اینکه نیاز باشد تا برای وفادار نگه داشتن مشتریان پول اضافه ای خرج کند. شکل دیگر کسب درآمدهای تکرار شونده حمایت از محصولاتی است که مشتری ناچار است به طور منظم از آن ها استفاده کند مانند کارتریج هایی که برای پرینتر استفاده می شوند.
4. آیا قبل از هزینه کردن، درآمد کسب می کنید؟
شرکت دل با موفقیت از این معیار استفاده می کند. در این شرکت ابتدا سفارش ها گرفته می شود و سپس کامپیوتر برای مشتری مونتاز می شود ، به این ترتیب شرکت قبل از هر هزینه ای درآمد کسب می‌کند. این معیار کمک می کند که کسب و کار به سود آوری ادامه دهد.
5. چه مقدار انجام کار را به دیگران می سپارید؟
این یک کیفیت منحصر به فرد ولی عالی در مدل کسب و کار است. مدل کسب و کاری که در هزینه های نیروی کار شما صرفه جویی کند و از دیگران(حتی گاهی مشتریان)بخواهد که محصول را سر هم و تولید کند. مشتریان IKEA وسایلی را که خریداری می کنند خودشان سر هم می کنند و بدین ترتیب IKEA می تواند به میزان زیادی در هزینه های نیروی انسانی و انبارداری خود صرفه جویی نمایید. نمونه ی مشابه دیگر فیس بوک است. فیس بوک برای محتوایی که فراهم می کند محبوب است در حالی که بیشتر این محتوا توسط کاربرانش تولید می شود.
6. آیا مدل کسب و کار شما مصونیت از رقبا را درون خود جای داده است؟
اپل انحصار کاملی بر روی مدل کسب و کار خود دارد. این مدل به اپل کمک می کند تا فناوری های برند ساز و رقابتی را عرضه کند که دیگران سازندگان را وا میدارد تا از محصول نهایی آنها تقلید کنند چرا که نمی توانند این میزان از خلاقیت را در شرکت خودشان داشته باشند.
| بعضی از مدل های کسب و کار ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که رقابت با آنها را غیرممکن می‌سازد، همین منحصر به فرد بودن یک مزیت رقابتی برای صاحب کسب و کار فراهم می کند. |
7. آیا مدل کسب و کار شما ساختار هزینه تاثیرگذاری دارد؟
هوشمندانه خرج کردن امروزه یک شعار عالی در محیط های سازمانی و همچنین جلسات تعیین استراتژی است. با این حال شرکت هایی هستند که با تدوین ساختار هزینه ای نوآورانه معنی جدید برای هوشمندانه خرج کردن ارائه داده اند. بارتی ایرتل، یکی از تولید کنندگان پیشروی تلکام در هند، خیلی زود فهمید که تحمیل هزینه های آبشاری ناشی از زیرساخت ها و فناوری های اطلاعاتی گران قیمت به بازار مشتریان هندی که نسبت به قیمت بسیار حساسند، استراترژی مناسبی نیست. بنابراین آنها از هر دو صرف نظر کردند و به جای آن یک ظرفیت شبکه که بر مبنای هزینه ی متغیر بود را از شرکت های مختلف به طور کامل خریداری کردند. بدین ترتیب توانستند سرویس های تلکام را با هزینه ی کمی برای مشتریان خود فراهم کنند.
8. مدل کسب و کار شما چطور عمل می کند؟
طبیعی است که همه ی مدل های کسب و کار در تمامی زمینه های مطرح شده در بالا به خوبی عمل نکنند. مدل های کسب و کاری بوده اند که در این زمینه ها به شدت ضعیف عمل کرده اند ولی به موفقیت زیادی رسیده اند. با این حال ارزیابی مدل کسب و کارتان بر طبق روش هایی که در این مقاله ارائه شد به کارآفرینان کمک می کند که مدل کسب و کار خود را به صورت جامعی ارزیابی نموده و نقاط ضعف خود را بیابند.
منبع: celeverism
طراحی و ساخت «بوم مدل کسب و کار» تنها با چند کلیک!
نمونه‌هایی از بوم مدل کسب و کار