در سال‌های اخیر، شرکتهای کوچک و متوسط به عنوان مولد کارآفرینی و توسعه اقتصادی درکشورهای توسعه یافته، هستند. امروزه با رشد و توسعه تحقیقات آکادمیک درحوزه فناوری‌های نوین، رویکرد جدید در امر انتقال تکنولوژی از بخش آکادمیک به بخش صنعتی بوجود آمده است.
ازآنجا که بدون گسترش حمایت‌های هدفمند مادی و معنوی از نخبگان و نوآوران علمی و فناوری، دانشجویان توانمند کشور از طریق کمک برای ایجاد محصول و خدمت از دستاوردهای پژوهشی آنها میسر نیست و با توجه به اهمیت توسعه شرکتهای دانش‌بنیان در توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی کشور، شناسایی راهبردها و عوامل موثر در توسعه کارآفرینی و حمایت از تجاری‌سازی محصولات شرکتهای دانش بنیان اهمیت بسزایی دارد.
در همین راستا میزگردی با موضوع " نقش شرکتهای دانش بنیان در توسعه کارآفرینی" با حضور رییس پارک علم و فناوری خراسان و روسای شرکتهای دانش بنیان و فناور برگزار شد.
دکتر سید حسن علم‌الهدایی، رییس پارک علم و فناوری خراسان در این میزگرد، با بیان اینکه امروز بیکاری جوانان تحصیل کرده دانشگاهی، یک معضل مهم در کشور است، اظهار کرد: تقریبا 65 تا 70 درصد جوانان کشور از شغل مناسبی برخوردار نیستند زیرا در دوران تحصیل خود، سازوکار کارآفرینی، مشاغل مولد و تشکیل موسسه‌ی دانش‌بنیان را آموزش ندیده‌اند و ایده پرداز نیستند.
وی بیان کرد: نقش فناوری، ایده‌پردازی، بارش ذهنی، خلاقیت و مهارت‌آموزی در دانشگاه‌ها ایران پایین است وعمدتا ساختار آنها آموزشی و پژوهشی است.
وجود 250 شرکت دانش‌بنیان در پارک علم و فناوری خراسان
رییس پارک علم و فناوری خراسان از وجود 250 شرکت فناور و دانش‌بنیان در پارک علم و فناوری خراسان خبر داد و تاکید کرد: موسسات فناور و دانش‌بنیان پارک خراسان تاکنون 47 میلیارد تومان تسهیلات از صندوق نوآوری و شکوفایی دریافت کرده‌اند که این مبلغ، با توجه به امکانات برای پارک خراسان کافی نیست.
وی با بیان اینکه شرکتهای دانش‌بنیان در راستای اقتصاد مقاومتی، دانشی و یادگیری فعالیت دارند، عنوان کرد: یک شرکت موفق کارآفرین، سرمایه‌گذار، فناور، ایده پرداز و بازاریاب است.
رئیس کارگروه کمیسیون فناوری استان افزود: در نظر داریم دفتر نمایندگی پارک علم و فناوری خراسان را در خانگیران سرخس تاسیس کنیم تا بتوانیم نمایندگی از شرکت‌ها داشته و در این منطقه فعالیت کنیم.
راه حل تحول در اقتصاد کشور کسب و کارهای کوچک است
علم الهدایی با تاکید براینکه اگر بخواهد تحولی در اقتصاد رخ دهد، با ایجاد کسب‌وکارهای کوچک، امکان‌پذیر است، گفت: مقام معظم رهبری در فرمایشات خود پیشتازی شرکتهای دانش‌بنیان و کسب‌وکارهای کوچک را مطرح می‌کنند. 40 درصد شرکتهای کشور را از کسب‌وکار کوچک تشکیل‌شده است و این در حالی است که 90 درصد شرکتهای ترکیه را کسب‌وکارهای کوچک تشکیل می‌دهد.
وی اضافه کرد: شرکتهای دانش بنیان باید به‌روز شده و نوآوری و فناوری دانشی داشته باشند تا بتوانند بازارها را بشناسند و در با مقابله با بازار داخلی خوب عمل کنند.
اقتصاد ضد تورم نیازمند حرکت در مسیر دانش‌بنیان است
رییس پارک علم و فناوری خراسان با اشاره به اینکه زعفران و فرش ایران برند است، اما آیا توانسته‌ایم آن را حفظ کنیم، بیان کرد: اگر بخواهیم اقتصاد سالم، پویا، اشتغال آفرین، ضد تورم و رکودی داشته باشیم، ناگزیر هستیم از مسیر دانش‌بنیان حرکت کنیم.
علم‌الهدایی، توجه به ایده و مهارت‌آموزی در کودکی را امری مهم دانست و اظهار کرد: متاسفانه دانشجویان ما ایده پرداز نیستند و حتی دانشجویان مقطع دکتری ما حاضر هستند با کف قانون کار، فعالیت کنند.
وی عنوان کرد: در برنامه پنجم توسعه بنا بود 25 درصد تولید ناخالص ملی از فروش محصولات دانش‌بنیان باشد، اما چند درصد محقق شده است؛ همچنین قرار بود که تعداد شرکتهای دانش‌بنیان در کشور رقمی بیش از 20 هزار موسسه باشد اما در حال حاضر دو هزار و 500 موسسه در کل کشور وجود دارد.
رییس پارک علم و فناوری خراسان در خصوص مشکلات پارک‌های علم و فناوری، بیان کرد: ضمانت‌ها در شرکتهای دانش‌بنیان با مشکل روبه‌رو است و ساختار و سازوکاری از جانب بانک‌ها در جهت حمایت از این شرکت‌ها وجود ندارد.
علم الهدایی ادامه داد: صندوق نوآوری و شکوفایی مشکلات خاص خود را دارد. همچنین مطالبات در بخش دولتی و وصول آن بسیار دشوار است که این موضوع حتی باعث ورشکستگی شده است.
وی اظهار کرد: باید فرهنگ حضور و حمایت مردمی در تشکیل شرکتهای فناور و دانش‌بنیان، به‌خصوص نوپا ایجاد شود.
رکود صنعت با تزریق پول و تسهیلات حل نمی‌شود
رئیس کارگروه کمیسیون فناوری استان با بیان اینکه رکود صنعت با تزریق پول و تسهیلات حل نمی‌شود، تاکید کرد: سیستم فکری اقتصادی ما تجاری است وبر پایه تولید نیست. سرمایه‌گذاری در شرکتهای دانش‌بنیان به دلیل اینکه زودبازده نیست، بسیار کم است درحالی‌که توسعه‌ی بسیاری از کشورهای دنیا از کسب کارهای دانش‌بنیان کوچک است. باید صنعت را به سمت دانش‌بنیانی سوق دهیم.
علم الهدایی با اشاره به اینکه در یک اقتصاددانشی، سالم و مقاومتی باید همه‌ی دستگاه‌ها خودشان را با سازوکار فناورانه، نوآورانه و دانش‌مدار وفق دهند، گفت: در نظر داریم میان شرکتهای پارک هم‌افزایی ایجاد کنیم. ما رابطه‌ی تنگاتنگی با شهرداری داریم که در قانون برنامه و بودجه‌ی شهرداری بخشی از سازوکارهای شهر را شرکتهای دانش‌بنیان قرار دهند.
اساتید از لاک مقاله‌نویسی بیرون بیایند
وی با تاکیدبراینکه اساتید ما باید از لاک مقاله‌نویسی و نظریه‌پردازی خارج شوند و شرکتهای دانش‌بنیان تشکیل دهند، خاطرنشان کرد: همکاری تیمی میان اساتید و دانشجویان موجب تشکیل شرکتهای دانش‌بنیان قوی و از طرفی اساتید، کار عملی را آموزش ببینند.
رییس پارک علم و فناوری خراسان ادامه داد: شرکتهای دانش‌بنیان زیرساخت‌هایی را فراهم می‌کنند که اساتید دانشگاه تا 49 درصد سهام‌دار شرکت شوند و ایده‌هایی که در آزمایشگاه، اقتصاد و علوم انسانی داشته‌اند را در قالب شرکت‌ها عملی سازند.
علم‌الهدایی اضافه کرد: ارتباط دانشگاه و صنعت ضعیف و غیر ساختاری است؛ اعتماد متقابل بین آنها وجود ندارد و نمی‌توانند در مقیاس مطلوب مشکلات یکدیگر را رفع کنند. مسیر ارتباط دانشگاه با صنعت از مسیر شرکتهای دانش‌بنیان و فناور است و همچنین نجات صنعت نیز از همین مسیر است.
وی با اعلام اینکه ما در بسیاری از دانشگاه‌ها، مراکز نوآوری را راه‌اندازی کرده‌ایم، افزود: مرکز رشد فناوری را در دانشگاه فردوسی مشهد راه‌اندازی و به خودشان واگذار کرده‌ایم و پیشنهاد همکاری مدون به آنها داده‌ایم که هنوز پاسخی نداده‌اند. همچنین درصدد پیشنهاد به دانشگاه علوم پزشکی مشهد هستیم تا پردیس تخصصی سلامت را راه‌اندازی سازیم.
رئیس کارگروه کمیسیون فناوری استان با اشاره به اینکه فرهنگ کار مشترک در کشور ضعیف است، یادآورشد: با توجه به این امر مرکز تحقیقات رشد و فناوری را درجهاد کشاورزی استان ایجاد شده تا از مسیر پردیس‌های تخصصی بتوان برای تمام سازمان‌ها این امر صورت گیرد.
سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر در کشور وجود ندارد
مهندس محمد هنرور، مدیرعامل شرکت فناور اتوماسیون اداری حسیب پارک علم و فناوری خراسان نیز درادامه این میزگرد با بیان اینکه عمدتا سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر در کشور وجود ندارد، عنوان کرد: سرمایه‌گذاری در شرکتهای دانش‌بنیان ریسک بالایی دارد و در کشور ما متأسفانه اعتماد وجود ندارد. مردم ترجیح می‌دهند پول‌هایشان را در بانک‌ها سرمایه‌گذاری کنند تا در چنین فعالیت‌هایی.
وی با بیان اینکه خدمات دانشگاه‌ها قابل فروش است و حضور شرکتهای بزرگ در دانشگاه ایجاد اشتغال می‌کند، تاکید کرد: زمانی که دانشگاه‌ها خدمات را بفروشند و کسانی این خدمات را بخرند، می‌توان گفت ارتباط بین صنعت و دانشگاه‌ها شکل‌گرفته است.
مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان حصیب پارک علم و فناوری خراسان با تاکید بر اهمیت کار گروهی، افزود: جوانان باید از سنین پایین و در مدرسه کار گروهی را تجربه کنند. هزینه‌ی آزمون‌وخطا در سنین پایین، کم‌تر است. فعالیت‌های بزرگ، ملزم به تشکیل گروه است از جمله سرمایه‌گذار و ایده پرداز و... که اعتماد باعث هم‌بستگی آنها می‌شود.
از قوانین تصویب شده برای شرکتهای دانش‌بنیان، حمایت نمی‌شود
مهندس ذکری، مدیرعامل شرکت شاخص صنعت پارس درادامه این میزگرد، در خصوص مشکلات شرکتهای دانش‌بنیان، اظهار کرد: قوانین بسیاری در خصوص شرکتهای دانش‌بنیان تصویب می‌شود، اما به هنگام عملیاتی شدن، حمایت صورت نمی‌گیرد.
وی افزود: با تدابیری که در پارک علم و فناوری خراسان صورت گرفته، تفاهم‌نامه‌هایی بین ما و کارفرمایان منعقد شده که نیازاست، سیستماتیک شود. همچنین انواع دورههای آموزشی برای افزایش ارتقای شرکتهای دانش بنیان برگزار شده است.
مدیرعامل شرکت شاخص صنعت پارس درخصوص تفاوت فعالیت شرکتهای دانش‌بنیان در پارک علم و فناوری با خارج از این پارک، عنوان کرد: حضور کارآفرینان در پارک علم و فناوری باعث اصلاح مواردی می‌شود که اگر خارج از پارک باشد، امکان‌پذیر نیست. شرکت‌ها به‌سختی برای فعالیت کردن در خارج از پارک اعتماد می‌کنند. در پارک علم و فناوری، ساختار‌ها برای هدایت شرکتهای دانش بنیان شکل گرفته است.
ذکری ادامه داد:علاوه بر مسائل حمایتی، معافیت‌ها و منطقه ویژه‌ی گمرکی و هم‌افزایی شرکت‌ها در حال انجام است که این ارتباطات باعث می‌شود پارک برای گروه‌ها تفاهم‌نامه و زمان تخصیص دهد.
وجود اختلاف نگرش بین صنعت و دانشگاه
وی یادآور شد: صنعت در تمام دنیا، یک مسئله یا سفارش برای دانشگاه مطرح می‌سازد که در آن پخته می‌شود و سپس در صنعت بر روی آن فعالیت می‌شود؛ اما در ایران اختلاف اساسی بین نگرش صنعت و دانشگاه وجود دارد، در صنعت نتیجه کار بسیار مهم محسوب می‌شود اما دانشگاه به آن توجهی ندارد.