استان اصفهان یکی از بزرگترین استان‌های کشور است؛ هم جمعیت زیادی دارد، هم امکانات علمی و فناوری از گذشته در این مکان مستقر بوده است. حضور موثر دانشگاه‌های بزرگ و صنایع مهم در این استان، اصفهان را به یکی از قطب‌های علم و فناوری تبدیل کرده است. به همین خاطر از پارک علم و فناوری شیخ بهایی این استان انتظار بالایی وجود دارد و شرکتهای دانش بنیان اصفهان خدمات و محصولات خود را نه‌تنها در استان، بلکه در سطح کشور نیز ارائه می‌کنند و حضور بین المللی هم دارند. هر چند مهندس حمید مهدوی، رئیس پارک علم و فناوری شیخ بهایی معتقد است با توجه به ظرفیت‌های این استان، سهم اصفهانی‌ها از بودجه ناکافی است و همین موجب کند شدن مسیر رشد و توسعه شرکتهای دانشبنیان میشود. گفتگو با مهندس مهدوی درباره شرکتهای دانش بنیان مستقر در این پارک و مشکلات آنها را می خوانیم.
هم اکنون در پارک علم و فناوری شیخ بهایی چند شرکت دانش بنیان مستقر هستند؟ چه تعداد از اینها وارد فاز صنعتی و تولیدی شده اند؟
طبق آماری که من در حال حاضر دارم، در پارک علم و فناوری شیخ بهایی 178 شرکت دانشبنیان مستقر هستند که از این تعداد 6 شرکت صنعتی، 61 شرکت تولیدی و بقیه نوپا هستند.
فعالیت های شان بیشتر در چه حوزه هایی متمرکز است؟
بیشترین فعالیت شرکتهای مستقر در پارک در حوزههای آیسیتی و اتوماسیون است، ولی محدودیتی از نظر پذیرش شرکت های فعال در زمینه های مختلف نداریم و در حوزه هایی چون مواد نو، اپتیک، تجهیزات پزشکی، صنایع غذایی، کشاورزی، انرژیهای نو، بیوتکنولوژی و مواردی از این دست، شرکت های فعال داریم.
نکته ای که همواره درباره استانها بر آن تاکید می شود، این است که ظرفیتها و نیازهای استان شناسایی شود و شرکت ها با استفاده از ظرفیتها در درجه اول، نیاز استان را برطرف کنند. شما چه ظرفیتها و نیازهایی در استان اصفهان دارید و آیا شرکتها در این مسیر حرکت کرده اند؟
اصفهان شهری صنعتی است و پس از آنکه استان البرز هویت مستقل پیدا کرد، تبدیل به اولین استان صنعتی کشور از نظر تعداد صنایع موجود و شرکتهای کوچک و متوسط شد. این اتفاقی که شما به آن اشاره می کنید، در اصفهان تقریبا افتاده است. صنعت فولاد که صنعت مادر است، به عنوان بنگاه اقتصادی هدف، کارفرمای بسیاری از طرحهای توسعه ای ما بوده است.
می توانید مثال بزنید؟
برای مثال به طور خاص در صنعت فولاد، کاربرد تکنولوژیهای صنعتی اتوماسیون و کنترل های اتوماتیک سیستمهای ممیزی انرژی را می بینیم. همانطور که مطلع هستید هزینه های صنعت فولاد بسیار بالاست و این صنعت، انرژی بالایی را مصرف میکند. از طرفی ما در این استان هم با بحران آب روبه رو هستیم و هم تعرفه های برق هزینه زیادی را به صنعت فولاد تحمیل می کند. به همین دلیل با کمک شرکت های دانش بنیان و خدمات و تجهیزات آنها، اصلاحیه هایی در تجهیزات و فرایند کاری آنها اتفاق افتاده که توانسته مصرف انرژی و هزینه های ناشی از آن را کاهش دهد. در اصل فولاد مبارکه اصفهان یکی از موثرترین پیمانکاران برای شرکتهای دانش بنیان مستقر در پارک است. جالب است بدانید ما با گرفتن امتیاز 98، نشان داده ایم که رضایتمندی کارفرمایان نسبت به شرکتهای دانش بنیان ما، بسیار بالا و در سطح کاملا قابل قبولی است.
با توجه به اینکه با شرکتهای دانش بنیان زیادی سر و کار دارید، مهمترین مشکلات این شرکتها را چه می دانید؟
واقعیت امر این است که در دو، سه سال گذشته، با جدیتی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به خرج داد، اجرای قوانین حمایتی اجباری شد. چون همانطور که میدانید گاهی در کشور قوانینی تصویب میشود، اما در مسیر اجرایی شدن به مشکل میخورد. به نظرم یکی از مهمترین کارهایی که معاونت انجام داد، پافشاری بر اجرای قوانین مصوب بود. اجرایی شدن این قانونها و بهرهبرداری شرکتهای دانش بنیان از این ظرفیتها به همت معاونت، بسیاری از مشکلات را مانند اخذ پروانه بهرهبرداری در پارکها، معافیتهای مالیاتی، معافیتهای گمرکی، اخذ تسهیلات و ارتباطات بینالمللی حل کرد و جایگاه این شرکتها بهطور کلی بهتر شد و آنها توانستند از این سرویسهای خوب استفاده کنند. اما مشکلی که امروز در این شرکتها وجود دارد و سبب ساز آسیب پذیری آنها شده است، مشکلات اقتصادی کشور است. بدهیهایی که دولت و پیمانکاران دولتی دارند، باعث میشود شرکتهای دانشبنیان نتوانند بهموقع نقدینگی مورد نیاز خود را تامین کنند. چون سرمایه اصلی این شرکتها دانش است و سرمایه در گردش بالایی ندارند که بتوانند با عقبافتادن پرداختها کنار بیایند. بنابراین این تاخیر در پرداخت و انجام تعهدات دولت، شرکتها را دچار بحران میکند و گاه منجر به کوچک شدن شرکتها، تعدیل نیرو، بالا رفتن زمان عملیات تحقیق و توسعه و... میشود که به ضرر شرکتهاست. بنابراین به اعتقاد من بحران اقتصادی حاکم بر کشور و بنیه مالی نهچندان قوی شرکتها بزرگترین خطری است که شرکتهای دانش بنیان را تهدید میکند.
شما چه خدمات و سرویس هایی به شرکت های حاضر در پارک ارائه می کنید؟
ما سرویس ها و خدماتی در پارک داریم که برای شرکتها جذاب است و آنها را به سمت حضور در پارک می کشاند؛ این سرویس ها دارای ارزش افزوده بالا هستند و شامل خدمات مشاورهای و آموزش مهارتها میشوند. تجربه بیست سالهای که داریم، به ما کمک کرده است که از نظر تنوع خدمات، ارائه مشاوره های مختلف، منتورینگ، راهبری و تثبیت بازار داخل و حضور در بازار بین الملل بهترین برنامه ها را داشته باشیم. اتفاقا جذابیت همین سرویس هاست که باعث شده با وجود تمام مشکلاتی که هست، همچنان متقاضی حضور در پارک داشته باشیم و از تعداد متقاضیان کاسته نشده است.
یکی از مهمترین بحثهایی که ما در سرویسهای خدماتی خود ارائه می دهیم، آشنا کردن این افراد با مقرارت است؛ از قوانین بیمه و مالیات گرفته تا مبادلات داخلی و خارجی، قیمتگذاری تکنولوژی، نحوه جذب سرمایه گذار، بازاریابی، فروش، اخذ استانداردهای لازم و... چون بیشتر کسانی که دست به تاسیس شرکت های دانش بنیان میزنند، از نظر فنی شرایط خوبی دارند، اما با این ساز و کارها آشنا نیستند. یاد گرفتن این مقررات به آنها کمک می کند، هزینه های خود را تا حد زیادی کاهش دهند و در نتیجه سودشان افزایش یابد.
در پارک علم و فناوری شیخ بهایی به طور خاص با چه مشکلاتی مواجه هستید و چه خواسته هایی دارید؟
ما بهعنوان اولین الگوی پارکهای علم و فناوری در کشور که تجربه بسیاری نیز در طی سالیان اندوخته است، با کمبود بودجه در سازمان مواجه هستیم. شهرک علمی - تحقیقاتی ما نسبت به جمعیتی که دارد، خدماتی که ارائه میدهد و به طور کلی ظرفیتی که در استان اصفهان برای توسعه فعالیتهای دانش بنیان وجود دارد، بودجه بسیار کمی را در اختیار دارد. این در حالی است که استان اصفهان میتواند در ارائه خدمات فنی - مهندسی و فناوریهای نو به تمام کشور نقش موثری ایفا کند، اما کمبود نقدینگی مانع تحقق کامل این هدف است. سطح حمایت بودجه ای از نهادی که بیش از 470 مجموعه را پوشش می دهد، بحران جدی ماست که امیدواریم هر چه زودتر حل شود.