کارآفرینان اجتماعی در کسب‌وکار به چیزی بیش از سود می‌اندیشند و برای ایجاد تغییر و تفاوت، بسیار پرشور و اشتیاق هستند.
برای بعضی از کارآفرینان، کارآفرینی اجتماعی به معنی اهدای محصول به فردی نیازمند است.کمک به دانش‌آموزان کم‌درآمد و پرداخت کمک‌هزینه تحصیلی آنها برای رفتن به دانشگاه؛ می‌تواند نمونه‌هایی از کارآفرینی اجتماعی باشد
شما به‌عنوان کارآفرین اجتماعی موفق، نیازمند تغییراتی الهام‌بخش در زندگی‌تان هستید و باید هدفی بزرگ‌تر از ایده‌تان را دنبال کنید. به برنامه‌ای گام به گام برای رسیدن به هدف‌تان احتیاج دارید و باید نسبت به اجرای این برنامه تا دستیابی به هدف نهایی متعهد باشید.
یکی از بنیان‌گذاران سرمایه‌گذاری اجتماعی می‌گوید: «اگر احساس می‌کنید که خواستار تغییر بیشتر در جهان هستید و می‌خواهید تا زنده هستید، این کار را انجام دهید، باید نقشه‌ی راهی روشن برای سفرتان داشته باشید.»
در این مطلب هفت گام عملی و قابل‌اجرا که برای تبدیل شدن به کارآفرین اجتماعی موفق، به آن نیاز دارید، باهم مرور می‌کنیم:
۱. بیانیه مأموریت بنویسید:
این‌که بدانید دقیقاً می‌خواهید به چه کسی، چگونه، کجا و در چه زمانی خدمت کنید؛ موضوع بسیار مهمی است. در مورد مسئله‌ای که می‌خواهید از طریق محصول یا خدمت‌تان حل کنید، کاملاً فکر کنید و اجازه دهید دیگران هم دلیل وجودی کسب‌وکارتان را بدانند. از خودتان بپرسید کسب و کارتان برای چه به‌وجود آمده است؟
در مورد استعدادهای طبیعی خود، مهارت‌های اصلی، مهارت‌های حرفه‌ای و آموزشی و دسترسی به منابع موردنیاز، فکر کنید. از خودتان سؤال‌های ساده‌ای بپرسید: «چه کاری باید انجام دهم؟»، «چگونه این کار را انجام خواهم داد؟»، «چه کسی این کار را انجام می‌دهد؟» و «چه ارزشی را ارائه می‌دهم؟» پاسخ به این سؤالات، بیانیه مأموریت‌تان را تشکیل می‌دهد.
۲. در زمینه موردنظرتان تحقیق کنید:
در مورد چشم‌انداز کسب‌وکار اجتماعی که می‌خواهید در آن کار کنید؛ بیشتر بدانید. دریابید که بازیکنان اصلی چه کسانی هستند و چگونه جهان را تغییر می‌دهند. اگر درحال حاضر کارآفرین اجتماعی‌ای وجود دارد که دقیقاً همان کاری را می‌کند که شما می‌خواهید انجام دهید، از او به عنوان فردی الهام‌بخش و منبع اطلاعات استفاده کنید تا بتوانید پیشنهادتان را به‌طور متمایز و متفاوتی ارائه دهید.
در اینجا گوگل می‌تواند به شما کمک کند تا رقبا و شرکای بالقوه‌تان را بیابید. اگر شما به جای آن کارآفرین اجتماعی می‌خواستید در چنین کسب‌وکاری شرکت کنید، چه چیزی را در وب جستجو می‌کردید؟ چه اصطلاحات و کلمات کلیدی خاصی را استفاده می‌کردید؟ خودتان را در جایگاه مشتری یا ذینفع قرار دهید و با در نظر گرفتن دیدگاه آنها به جستجوی‌‌تان ادامه دهید.
می‌توانید از تحقیقات انجمن‌های تجاری خاص در حوزه کارآفرینی اجتماعی استفاده کنید. اتحادیه‌ی شرکت‌های اجتماعی، منبعی عالی برای دسترسی به چنین اطلاعاتی هستند. ببینید که چه کسانی عضو این انجمن‌ها هستند و چه نوع شرکت‌های اجتماعی در آن کار می‌کنند.
3. پیشنهاد منحصربه‌فردتان را ارائه دهید:
چه‌طور می‌توانید کالا یا خدمتی، متفاوت از چیزی که دیگران در حال ارائه آن هستند را عرضه کنید؟ هر چه زودتر و دقیق‌تر به نوآوری و آنچه می‌خواهید انجام دهید فکر کنید؛ سازمان اجتماعی‌تان منحصر به فردتر خواهد بود.
4.برای کسب بازخورد و حمایت از تیم‌تان، با آنها ارتباط برقرار کنید:
منظور از «عضوتیم»، لزوماً کسی نیست که با شما و برای شما یا به عنوان شریک تجاری یا کارمندتان کار می‌کند. در عوض، عضو تیم فردی است که همواره طرف‌دار شماست و حتی از طریق سرمایه‌گذاری‌های هدفمند به تلاش‌های شما در جهت تحقق اهداف کمک می‌کند. کسی که در تیم‌تان قرار دارد، در واقع ریشه وجودی‌تان محسوب می‌شود.
برای جمع‌آوری کمک‌های خارج فضای تیم‌تان، به افرادی که قبلاً در زندگی و حرفه شما نقش داشتند و درعین‌حال مربیان و مشاورانی قابل‌اعتماد بوده‌اند، فکر کنید. بعضی از رقبا و همکاران‌تان یا اعضای انجمن‌های تجاری مربوطه که آنها را مورد بررسی قرار داده‌اید، می‌توانند به کمک شما بیایند.
اعضای تیم، افرادی هستند که می‌توانند آزادانه، ایده‌ها را بیان کنند و شما نیز از بازخورد و مشاوره با آنها بهره می‌برید. افرادی که قبل از شما در چنین جایگاهی بوده‌اند می‌توانند در این مسیر هدایت‌تان کنند.
از طریق بیان مأموریت‌تان، حامی و مربی جذب کنید و توجه داشته باشید که آنها در مورد شرکت و نحوه فعالیت‌تان چه‌طور فکر می‌کنند. در هنگام انجام این کار باید صبور و مقاوم باشید زیرا بعضی حامیان ممکن است، انتقادات اصلاحی ارائه دهند. به یاد داشته باشید که اعضای تیم‌تان احتمالاً نیت خوبی دارند و می‌خواهند شما را به موفقیت برسانند.
۵.مدل کسب‌وکارتان را توسعه دهید:
مدل کسب‌وکارتان، نقشه راهی برای کسب‌وکارتان است. در مورد چگونگی دستیابی به خدمات یا محصولات‌تان فکر کنید. آیا ارائه خدمت به‌صورت کنونی و با تعداد مشتریان فعلی، شما را راضی می‌کند؟ آیا نیاز به گسترش و استخدام افراد بیشتری دارید تا تأثیرگذاری‌تان را افزایش دهید؟
دقیقاً چقدر پول برای این شرکت اجتماعی نیاز دارید، تعیین این مقوله برای حمایت از مأموریت‌تان لازم است. خودتان می‌توانید این مبلغ را پرداخت کنید یا نیاز به جذب حامی و سرمایه‌گذار دارید؟ چه نوع خاصی از مدل کسب‌وکار منجر به درآمد موردنیاز و مطابق میل‌تان خواهد شد؟
از خود بپرسید که آیا ذینفعان شرکت حاضرند برای رسیدن سازمان به اهدافش، در آن سرمایه‌گذاری کنند؟ آیا این امکان وجود دارد که شما محصول و خدمت را به گروهی از مردم ارائه کنید و از درآمد حاصل از آن به افراد نیازمند کمک کنید؟ به‌عنوان‌مثال، مدل TOMS Shoes به این صورت است که شما کفش خریداری می‌کنید اما نه برای خودتان بلکه این کفش را برای فردی نیازمند خریداری می‌کنید.
بعدازاینکه در مورد مدل کسب‌وکار مطابق با هدف‌تان تصمیم گرفتید باید به این نکته هم توجه داشته باشید که این مدل کسب‌وکار توانایی رقابت در بازار کنونی را داشته باشد و درنتیجه بتواند شما را به اهداف موردنظرتان برساند.
6.منابع مالی اولیه را شناسایی کنید:
از کجا می‌خواهید منابع مالی لازم برای راه‌اندازی و رشد کسب و کارتان را تأمین کنید؟ آیا به دنبال وام تجاری سنتی می‌گردید یا خودتان می‌توانید این مبلغ را بپردازید؟ آیا چشم به کمک‌های دوستان و خانواده دارید یا به‌دنبال فرشتگان سرمایه‌گذار و مخاطره‌پذیر هستید؟
یکی از بهترین گزینه‌های تأمین مالی مخصوصاً برای شرکت‌های اجتماعی، رسانه‌ها هستند که می‌توانند گروه‌های سرمایه‌گذاری را تحت تأثیر قرار دهند. شبکه‌های اجتماعی معاصر، جای خوبی برای ارتباط با سرمایه‌گذاران است. دقت کنید در هرگونه سرمایه‌گذاری خارجی، سرمایه‌گذارانی که با شما کار می‌کنند، 100 درصد جذب مأموریت اجتماعی شما شده باشند و سرمایه‌گذاری فقط به دلیل کسب بیش‌ترین بازده انجام نشده باشد.
7.برنامه اجرایی بنویسید و به آن متعهد باشید:
در برنامه‌ای اجرایی، وظایف کاری و اقلام عملیاتی که به آن برای ادامه فعالیت نیاز دارید، مشخص می‌شود. این طرح تاریخ‌های دقیقی -از راه‌اندازی کسب‌وکار گرفته تا مدت زمان لازم برای رسیدن به هدف‌تان- را شامل می‌شود. درواقع این برنامه، تقویم اجرایی شماست؛ بنابراین سعی کنید آن را به‌صورت اهداف کارآفرینی سالانه، ماهانه، هفتگی، روزانه و حتی ساعتی تنظیم کنید.
مارال مختارزاده (کارشناس ارشد کارآفرینی)