0  |  0

رشد و توسعه صادرات کالا و خدمات دانش‌بنیان

رشد و توسعه صادرات کالا و خدمات دانش‌بنیان

رشد و توسعه صادرات کالا و خدمات دانش‌بنیان، یکی از اهداف معاونت امور بین‌الملل و تبادل فناوری است که به طور حتم از یک سو نیازمند شناخت ظرفیت شرکت‌های فناور داخلی و از سویی دیگر شناسایی بازارهای بین‌المللی بازارهای هدف صادراتی است.
یکی از برنامه ها و راهکارهای فروش محصول و نفوذ به بازارهای خارجی که در دنیای امروز از سوی بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می گیرد، اعزام هیئت های تجاری، فناوری و سرمایه گذاری و برپایی نمایشگاه عرضه محصولات تولیدی در کشورهای هدف صادراتی است.
الگویی که البته جدید نیست و قدمت بالایی در دنیا دارد و در طی سال های گذشته بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از جمله ایران از آن بهره برده اند.
این سفرهای تجاری ممکن است با همراهی مسئولان بلندپایه مانند رهبر، روسای جمهور، مجلس کشورها باشد یا با همراهی مسئولان یک یا چند وزارتخانه یا اعضای اتاق بازرگانی کشورها انجام پذیرد.
اما در حوزه اقتصاد دانش بنیان نیز در چندسال اخیر به خصوص در دولت های یازدهم و دوازدهم اعزام هیئت های تجاری به کشورهای هدف صادراتی و برگزاری نشست ها و نمایشگاه های تجاری یکی از اقدامات اصلی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بوده است.
در همین راستا، مرکز تعاملات بین‌المللی علم و فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در نظر دارد یک هیات تجاری و فناوری متشکل از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ایرانی را از 19 تا 22 آذرماه جاری به کشور آفریقای جنوبی اعزام کند.
برگزاری 20 نشست تجاری در طول دولت های یازدهم و دوازدهم
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با بیان اینکه، به طور معمول نشست های تجاری بین شرکت های دانش بنیان از سمت ایران و شرکت های متناظر از سمت کشور هدف برگزار می شود، افزود: برگزاری نشست تجاری تنها یکی از حدود 15 برنامه ای است که برای توسعه صادرات در دستور کار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری قرار دارد.
استیری می گوید: این نشست ها یا در معیت دکتر ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری بوده است مانند سفر شرق آفریقا که حدود 40 روز پیش انجام شد، یا در معیت معاونان ایشان مانند سفر به کشور گرجستان که حدود سه ماه پیش با همراهی دکتر علیرضا دلیری معاونت مدیریت سرمایه گذاری انجام شد.
وی با بیان اینکه، تاکنون در دولت های یازدهم و دوازدهم قریب به 20 سفر تجاری به کشورهای هدف صادراتی مانند چین، کره جنوبی، گرجستان، قرقیزستان، کنیا، اوگاندا، اتریش، مجارستان انجام شده است، افزود: البته گاهی شرکت های دانش بنیان و نوآور با همراهی وزارت امورخارجه به کشورهای هدف صادراتی اعزام می شوند مانند سفر به آمریکای لاتین که با پیگیری معاونت این سفر انجام شد.
انتخاب شرکت های فناور برای اعزام چگونه است؟
اما یکی از پرسش هایی که ممکن است برای برخی ایجاد شده باشد آن است که نحوه انتخاب شرکت های فناور و دانش بنیان از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به منظور اعزام به کشورهای هدف صادراتی چگونه است و هزینه این سفرها برعهده کیست؟
استیری در این خصوص با تاکید بر این که یکی از شروط اصلی انتخاب شرکت های فناور توانمندی صادراتی و علاقه آنها به حضور در بازارهای خارجی می باشد، افزود: در واقع ما برای هر نشستی فراخوان جداگانه منتشر می کنیم و شرکت ها در واقع بر اساس برنامه صادراتی خود که اعلام کرده اند ثبت نام می شوند، به طوریکه برخی شرکت ها علاقمند به حضور در بازار کشورهای مشترک المنافع (cis) مانند گرجستان و آذربایجان یا قرقیزستان هستند و بازار مورد نظر شرکتی نیز ممکن است سی آی اس نباشد و علاقمند باشد در آفریقا فعالیت تجاری کند.
«CIS سازمانی بین المللی است که در دسامبر 1991 پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق توسط روسیه ، بلاروس و اوکراین تاسیس شد و مرکز آن در مینسک بلاروس است، این سازمان در زمینه های اقتصادی ، دفاعی و سیاست خارجی فعال است، دلیل اصلی ایجاد این پیمان فرا منطقه ای حفظ پیوندهای فرهنگی،تاریخی، سیاسی و اقتصادی بوده است که پیش از این در چارچوب اتحاد جماهیر شوروی وجود داشت.
این کشورها دارای مشترکات زبانی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی و اقتصادی می باشند مانند روسیه، گرجستان، آذربایجان، قرقیزستان، ارمنستان، مولداوی، تاجیکستان، ازبکستان و بلاروس.»
تعداد شرکت های فناور برای اعزام چه تعداد است؟
اما استیری در خصوص سقف حضور شرکت های داخلی در اعزام های خارجی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز با تاکید بر این که مدیریت این نشست ها مقداری پیچیده و سخت است، گفت: در وهله نخست بایستی با افراد و شرکت های متناظر کشور هدف هماهنگی لازم صورت گیرد که البته بدین منظور بیشتر اتاق بازرگانی یا وزارت فناوری کشور هدف درگیر کار می شوند.
وی همچنین تصریح کرد: البته تعداد شرکت های اعزامی به بازارهای هدف صادراتی خیلی نمی تواند باشد و متوسط بین 20 تا 30 شرکت حائز شرایط لازم از سمت ایران مدیریت و ثبت نام می شوند.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت:بعنوان مثال ما برای سفر به کشورهای کنیا و اوگاندا در شرق آفریقا که مهرماه سال جاری اتفاق افتاد حدود 45 شرکت دعوت کردیم چراکه معاون علمی و فناوری رییس جمهوری و هیات عالیرتبه از نمایندگان وزارت بهداشت، علوم و وزارت امورخارجه و سازمان توسعه تجارت و بانک توسعه صادرات حضور داشت و یک هواپیمای اختصاصی رزرو شد و برنامه را بزرگتر دیدیم.
استیری گفت:مقدمات این سفر چهار ماه پیش از سفر فراهم شد و وزارت امور خارجه، نمایندگان ایرانی در این دو کشور و سفرای ایران تمام هماهنگی‌های لازم برای سفر معاون علمی و فناوری رییس جمهوری به این دو کشور را فراهم کردند.
وی با تاکید براین که شرق آفریقا به خصوص کشورهای کنیا و اوگاندا از نظر بازار هدف صادراتی یکی از بازارهای مهم برای شرکت‌های دانش‌بنیان محسوب می شود، خاطرنشان کرد: شرکت‌های حاضر در ترکیب هیات همراه معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری در این سفر در زمینه‌های مختلفی چون سلامت، تجهیزات پزشکی، داروهای گیاهی و شیمیایی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، صنایع شیمیایی، الکتریک و الکترونیک، فناوری‌های پیشرفته ماشین‌آلات صنعتی و خدمات فنی و مهندسی، صنایع معدنی و غیره فعالیت داشتند.
استیری اظهار کرد: در کشور اوگاندا حدود 70 شرکت متناظر و در کنیا نیز 170 شرکت متناظر برای انجام مذاکرات تجاری با 45 شرکت فناور اعزامی کشورمان حضور داشتند.
وی گفت: در گرجستان نیز به همین نسبت بود یعنی بسته به هر کشور استقبال ممکن است کمتر و یا بیشتر باشد البته با توجه به مقامی که هیئت را همراهی می کند، استقبال شرکت های خارجی از هیئت اعزامی کشورمان متفاوت است.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: اگر کارگزاری نیز در کشور هدف صادراتی وجود داشته باشد که توانسته باشد یکسری شرکت های ایرانی مقیم آن کشور را فعال و به همکاری دعوت کند، درگیر کار می شود.
وی افزود:بعنوان مثال ما در برخی کشورها از جمله قرقیزستان، گرجستان و چین کارگزار داریم و این کارگزاران قبل اعزام هیئت تجاری از ایران شروع می کنند به پیدا کردن شرکت های متناظر و ارتباط گیری با اتاق بازرگانی و روز نشست که فرا رسید به تعداد شرکت های ایرانی و حتی بیشتر از کشورهدف در نشست حضور پیدا خواهند کرد.
تهیه یک کتابچه به زبان انگلیسی و کشور هدف صادراتی
اما یکی از اقدامات بخش بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پیش از اعزام شرکت های فناور و دانش بنیان به کشورهای هدف، تهیه یک کتابچه به زبان انگلیسی و زبان کشور هدف به سازمان مربوطه و اتاق بازرگانی کشور میزبان به منظور افزایش ضریب نفوذ صادراتی است.
استیری در این خصوص می گوید: ما پس از انتخاب شرکت های حائز شرایط، اطلاعات و توانمندی های آنها را به دو زبان انگلیسی و زبان کشور هدف کتابچه می کنیم و این اطلاعات قبل از سفر به کشور هدف به منظور ایجاد هماهنگی بیشتر و دعوت از مقامات و شرکت های متناظر ایرانی در نشست تجاری که قرار است برگزار شود ارسال می شود.
وی افزود: به عنوان مثال تیمی که می خواهد به قرقیزستان اعزام شود برای این کشور هدف کتابچه روسی انگلیسی چاپ می شود و برای کشورهای آفریقایی که عمدتا انگلیسی زبان هستند کتابچه انگلیسی، برای کشور چین نیز کتابچه انگلیسی چینی و آمریکای لاتین اسپانیایی پرتغالی چاپ و تهیه و ارسال می شود.
عدم تمایل شرکت های ایرانی به افشای مذاکرات خود با خارجی ها
اما مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ادامه می گوید: بسیاری از شرکت های فناور ایرانی علاقه مند به افشای توافقات و قراردادهای خود با طرف خارجی نیستند و البته شاید هم حق با آنها باشد، آنچه مهم است آن است که دولت با برنامه ریزی لازم بستری را برای مبادلات بین المللی آنها فراهم کرده است که بعدها اثر خود را در اعداد و ارقام صادراتی نشان خواهد داد.
استیری افزود: لذا اینطور نیست که ما 40 شرکت اعزام کنیم و مشخص شود که اینها چه کارهایی انجام داده اند، بلکه ترجیح آنها این است که این اطلاعات افشا نشود و سیستم تجاری هم این را ایجاب می کند. لذا ما مطمئن هستیم که برگزاری نشست تجاری اثربخش است کما اینکه این اتفاق در دنیا مرتب می افتد.
وی در عین حال در خصوص علاقه به تکروی و حضور مستقل شرکت های فناور ایرانی در بازارهای صادراتی گفت: به طور حتم این تکروی ممکن است منجر به کاهش سرعت صادراتی این شرکت ها شود.
رویکرد مناسب وزارت امورخارجه در همکاری با معاونت علمی
استیری همچنین در خصوص نحوه همکاری وزارت امور خارجه با معاونت علمی در این سفرهای تجاری نیز گفت: البته رویکرد وزارت امور خارجه در حال حاضر نسبت به چند سال گذشته تغییر کرده و بهتر شده است به طوریکه این وزارتخانه یک رویکرد اقتصادی را پیش رو گرفته است.
وی گفت: ما هر سفری که داریم و تمام برنامه هایمان را در ابتدا به وزارت امور خارجه اعلام می کنیم و آنها نیز با نمایندگی و سفارت خانه کشور هدف به منظور انجام مقدمات سفر تجاری از جمله رزرو سالن، هتل و پذیرایی و دعوت از طرف ها و مسئولان و سازمان های متناظر با کشور میهمان به صورت کامل هماهنگ می کنند و هیچ نهادی غیر از وزارت امور خارجه نمی تواند این مکاتبه را انجام دهد.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می گوید:ما تمام برنامه را می بندیم و با هماهنگی با وزارت امورخارجه که انصافا تا کنون همکاری بسیار خوبی با معاونت علمی داشته اند جلو می رویم.
استیری با اشاره به سفر اخیر معاون علمی و فناوری رییس جمهور به شرق آفریقا به همراه 45 شرکت فناور گفت: در کشورهای کنیا و اوگاندا سفرای کشورمان از دو ماه پیش از برگزاری نشست بصورت کامل درگیر چگونگی برگزاری این نشست و تشریفات بودند و این برنامه ریزی تا روز نشست و حتی پس از آن نیز ادامه دارد، در سفر به قرقیزستان نیز سفیر کشورمان در این کشور کاملا هماهنگ و به خوبی پذیرای این برنامه بود.
وی در خصوص اینکه بعد از اتمام نشست و خروج هیئت ایرانی آیا سفارتخانه مربوطه اقدامات و پیگیری های لازم را در خصوص نشست انجام خواهد داد یا خیر نیز گفت: سفارتخانه از ما یادداشت تفاهم نامه ها را برای پیگیری دریافت می کند و ما و شرکت های حاضر در نشست نیز در ادامه تفاهمنامه ها را پیگیری خواهند کرد.
کشورهای هدف صادراتی چگونه انتخاب می شوند؟
استیری همچنین در خصوص چگونگی انتخاب کشورهای هدف نیز گفت: این کشورها در واقع کشورهای هدف صادراتی می باشند که با هدف انتقال تکنولوژی انتخاب می شود و باید تولیدکنندگان و شرکت های فناور ما در این کشورها به لحاظ کیفیت و قیمت دارای مزیت رقابتی باشند.
وی اظهارکرد: برگزاری نشست در یک کشور اروپایی یا آمریکای لاتین در حال حاضر در اولویت برنامه ها نیست چرا که شاید بازار هدف ثانویه باشند و در واقع بازار اولیه هدف ما کشورهای عراق، سوریه، افغانستان، پاکستان، شرق آفریقا و آسیای میانه است.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توضیح داد: بازار اولیه یععنی مناطقی که ما از نظر کیفیت و قیمت مزیت رقابتی داریم؛ شاید از نظر کیفیت کالاهای ما در مقایسه با کشورهای اروپایی و شرق آسیا همچون کره و ژاپن قابل رقابت نباشد اما از نظر قیمت و سرویس دهی مناسب باشد.
وی معتقد است: در حال حاضر ممکن است شرکت های ژاپنی نسبت به شرکت های فناور ایرانی به افغان ها و عراقی ها سخت تر کالا بفروشند چرا که به دلیل همسایه بودن ما با این کشورها، هزینه های دسترسی و حضور در بازار کشورهای همسایه بسیار پایین تر از ژاپنی ها و کره ای ها خواهد بود ضمن اینکه خدمات پس از فروش نیز می تواند از سوی شرکت های ایرانی به شکل مطلوب تر و سرعت بالاتری ارائه شود.
هزینه سفرهای خارجی با چه کسی است
اما مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری درباره هزینه های سفرهای خارجی این نشست ها نیز گفت: البته بسته ای که برای اعزام یک هیئت تجاری تنظیم می شود شامل هزینه های پرواز، هتل و ویزا و ترنسفر و پذیرایی است.
استیری درخصوص اینکه آیا از شرکت های دانش بنیان و فناور برای اعزام به کشورهای هدف صادراتی هزینه ای دریافت می شود یا خیر نیز گفت: معمولا معاونت علمی حداقل 50 درصد و حداکثر 70 درصد این هزینه را بصورت بلاعوض پوشش می دهد و شرکت ها نیز بین 30 تا 50 درصد هزینه را پرداخت می کنند.
وی بیان کرد: سفر به کشورهای شرق آفریقا با نرخ دلار روز برای هر شرکت فناور هزینه ای معادل 30 تا 40 میلیون بدنبال داشت که ما از شرکت ها تنها 10 میلیون دریافت کردیم.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه برگزاری نشست تجاری یکی از شاید حدود 15 برنامه ای است که ما برای توسعه صادرات در دستور کار معاونت علمی قرار دارد افزود: کمک به دریافت تاییدیه و استانداردهای بین المللی و انجام تحقیقات بازار نیز از جمله اقدامات معاونت علمی در راستای توسعه هرچه بیشتر بازارهای صادراتی است.
نشست های تجاری خارجی و دستاوردها
استیری در ادامه در خصوص دستاوردهای اعزام هیئت های فناور و برگزاری نشست های تجاری نیز تاکید کرد: نمی توان انتظار داشت که در نخستین برخورد و مذاکرات تجاری بین دو شرکت قراردادهای فروش به امضا برسد و صادرات اتفاق بیافتد.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می گوید: در واقع برگزاری یک نشست تجاری مقدمه شروع تجارت بین دو شرکت محسوب می شود و ممکن است در همان نشست قراردادهایی به امضاء برسد یا دوهفته بعد و حتی ممکن است فروش و صادرات دو سال طول بکشد.
وی افزود: بعنوان مثال در حوزه سلامت مانند دارو و تجهیزات پزشکی، هنگامی که بین دو شرکت توافق صورت می گیرد این محصولات در ابتدا بایستی در کشور هدف از طریق شرکت صادر کننده یا شریک بومی ثبت و رجیستر شود که البته در حوزه صنعت یا کشاورزی این مسائل زیاد وجود ندارد.
استیری با بیان اینکه در سفر گرجستان 4 یادداشت تفاهم داشتیم که هنوز هم در حال پیگیری هستیم که به نتیجه برسد، افزود: در سفر شرق آفریقا نیز البته 15 یادداشت توافق و موافقت نامه بین شرکت های ایرانی و طرف های اوگاندایی و کنیایی امضاء شد.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی در خصوص توجیه پذیر بودن این سفرهای خارجی و اینکه در طول این سال ها آیا انتقال فناوری صورت گرفته یا خیر، با اشاره به یادداشت توافقات و اعداد صادراتی گفت: سال 1392 صادرات شرکت های دانش بنیان 200 میلیون دلار بود اما سال 1396 به 450 میلیون دلار افزایش یافت.
وی همچنین با اشاره به سفر یک هفته ای که قرار است در آذرماه جاری به آفریقای جنوبی انجام شود نیز گفت: این برنامه با حضور معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور و حدود 30 شرکت فناور طی روزهای 19 تا 22 آذر‌ماه به ژوهانسبورگ برگزار می شود و شامل نشست‌های تجاری مشترک با شرکت‌های متناظر در آفریقای جنوبی و شرکت در نشست علم جنوب آفریقا و بازدیدهای صنعتی و تجاری است.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی ادامه داد: البته پیش از اعزام برای حضور در این نشست تجاری از شرکت های آفریقای جنوبی دعوت شده و قبلا هم نوع و تعداد شرکت های ایرانی حاضر در این نشست در حوزه های مختلف همچون صنعت، معدن، سلامت یا الکترونیک و اطلاعات و قابلیت های آنها اعلام شده است.
استیری گفت: البته شاید افریقای جنوبی هدف صادراتی مناسبی نباشد چراکه یک کشور توسعه یافته است، اما این کشور علاقمند به ایجاد همکاری های مشترک و انتقال تکنولوژی و سرمایه گذاری است، ضمن اینکه یک نشست تجاری ممکن است صادرات از دل آن بیرون نیاید اما همراه با انتقال تکنولوژی و سرمایه گذاری و یافتن شرکای جدید تجاری باشد.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی افزود: لذا هر هدفی در این نشست ها محقق شود، در واقع تیم اعزامی ما به موفقیت دست یافته است.
ورود به بازارهای ثالث با شرکای خارجی بهترین مدل
اما استیری یکی از مدل های موفق در صادرات محصولات فناورانه با سایر کشورها را استفاده از جوینت و شرکای خارجی می داند و می گوید: اگر جوینت داشته باشید به طوریکه با یک شریک آلمانی وارد بازار اروپا یا از طریق یک شریک آفریقای جنوبی وارد کشورهای آفریقایی شوید به طور حتم امور صادراتی شرکت های فناور کشورمان راحت تر خواهد بود.
وی افزود: بعنوان مثال درحال حاضر ورود به بازار کشور عراق با کمک شرکت های ترک بسیار راحت تر است چراکه ضریب نفوذ آنها در بازاراین کشور بسیار بالاتر از شرکت های ایرانی است.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی افزود: این درحالی است که شرکت های صادراتی ایران خود اصرار و علاقه دارند که بصورت جداگانه وارد یک بازار شوند و بفروشند و کسی هم نمی خواهد دور و بر آنها باشد که البته این سیاست همواره موفق نخواهد بود.

با عضویت در بیزنگار می توانید به بیش از 500 مقاله و ویدیو آموزشی و کاربردی به صورت طبقه بندی شده و به رایگان دسترسی داشته باشید.

درباره مدل کسب و کار، طرح کسب و کار، استارتاپ ناب، بوم ارزش پیشنهادی، خلاقیت و نوآوری، کارآفرینی کودکان، کارآفرینی زنان، کارآفرینی سازمانی، کارآفرینی اجتماعی، کمینه محصول پذیرفتنی، ایده پردازی و تجارب کارآفرینان موفق و شکست خورده بخوانید و ببینید.

عضویت سریع و رایگان

منبع: ایرنا
مطالب پیشنهادی:
درباره مدیراینفو

مدیراینفو ارائه دهنده تازه‌ترین اخبار و رویدادها، مطالب مفید، کاریکاتور، اینفوگراف و ویدیوهای کاربردی در حوزه کارآفرینی است؛ با عضویت در مدیراینفو می‌توانید به بیش از ۵۰۰ مقاله و ویدیوی آموزشی در حوزه‌های مختلف و به صورت طبقه بندی شده و رایگان دسترسی داشته باشید. (برای عضویت کلیک کنید)

ارتباط با ما

 تهران، ولنجک، ساختمان واحدهای فناور دانشگاه شهید بهشتی، طبقه منفی 2، واحد 216

 +98-21-22411360
 info [at] modirinfo.com