صندوق‌های غیردولتی پژوهش و فناوری با هدف ایجاد زمینه‌های مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی در عرصه فناوری و نوآوری و حمایت از پژوهش‌های کاربردی در کشور ایجاد شده‌اند. سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارها و شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان کوچک و متوسط و رشد دادن و کسب سود از این شرکت‌ها، مهم‌ترین کارکرد این صندوق‌ها است.
این صندوق‌ها با ارائه راه‌حل‌های مالی ویژه شرکت‌های فناور کوچک و متوسط و با تکیه بر ابزارهای نوین تأمین مالی به تکمیل زنجیره ایده تا بازار کمک می‌کنند. آنها از طریق سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی به جایگزینی هزینه‌های بالای تحقیق و توسعه کمک می‌کنند و می‌توانند با سرمایه‌گذاری در زمینه‌های با فناوری بالا، به سودآوری بالا دست یابند.
بستر قانونی ایجاد و توسعه فعالیت‌های این صندوق‌ها با ماده ۱۰۰ قانون برنامه سوم و ماده ۴۵ قانون برنامه چهارم توسعه فراهم شد. دولت اجازه دارد با سهام حداکثر ۴۹ درصدی در تأسیس این صندوق‌ها مشارکت داشته باشد. ازاین‌رو دستگاه‌های اجرایی با بهره‌برداری از ابزارهای منعطف مالی این صندوق‌ها خواهند توانست دستاوردهای پژوهشی و فناورانه مورد حمایت را به سرعت به بازار نهایی معرفی کنند.
این صندوق‌ها به چند طریق به مخاطبان خود خدمات ارائه می‌دهند. اولین خدمت آنها اعطای وام و تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان است. سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) و صدور ضمانت‌نامه (مشابه بانک‌ها) برای شرکت‌های دانش‌بنیان از دیگر خدمات صندوق‌های پژوهش و فناوری است.
همچنین این صندوق‌ها می‌توانند با تضمین جبران خسارت‌های احتمالی، ریسک‌های طرف عرضه و تقاضای محصولات را کاهش دهند. در حال حاضر ۴۴ صندوق پژوهش و فناوری دارای مجوز ثبت و فعالیت در کشور وجود دارد که ۶ مورد آنها با مشارکت کامل بخش غیردولتی تشکیل شده‌اند.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر
شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، شرکت‌های سهامی خاص یا سهامی عامی هستند که در ازای مالکیت بخشی از سهام شرکت‌ها، منابع مالی مورد نیاز آنها را تأمین می‌کنند.
روند تغییرات تعداد شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر
با تصویب اساسنامه صندوق‌های خطرپذیر بورسی در سازمان بورس، تا پایان سال ۱۳۹۶، سه صندوق خطرپذیر بورسی نیز شروع به فعالیت کردند. 
نمودار تعداد و حجم سرمایه‌گذاری خطرپذیر در شش سال گذشته (گزارش بر اساس میلیارد ریال)
بر اساس اطلاعات به دست آمده حجم کل سرمایه‌گذاری خطرپذیر این شرکت‌ها (مشارکت در ازای سهام) در ۶ سال گذشته بالغ بر ۴,۳۵۰ میلیارد ریال بوده است. به طور کلی در سال ۱۳۹۶، بیش از ۹,۲۵۱ میلیارد ریال خدمات سرمایه‌گذاری خطرپذیر، صدور ضمانت‌نامه و اعطای تسهیلات توسط اعضای انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر (شامل صندوق‌های پژوهش و فناوری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر) انجام شده است. 
نمودار روند ارزش خدمات ارائه شده توسط اعضای انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر (گزارش بر اساس میلیارد ریال)