موضوع استارتاپ و شرکت های دانش بنیان از چندین سال قبل مطرح شد، اما طی یکی دو سال گذشته بخصوص از طریق دانشگاه ها، استارتاپ، اکوسیستم، صندوق جسورانه و خطر پذیر و واژه هایی از این دست وارد ادبیات کارآفرینی کشور شد و می توان در آینده سهم ویژه ای در بورس برای آنها قائل بود.
عطاءاله افتخاری مدیر توسعه کسب‌وکار صندوق سرمایه گذاری جسورانه رویش لوتوس وابسته به تامین سرمایه لوتوس پارسیان، ضمن بیان مطلب فوق گفت: مشاوره مالی، ارزش گذاری استارتاپ ها و همچنین تامین مالی آنها از طریق صندوق های سرمایه گذاری جسورانه در بازار سرمایه کشور آغاز شده و در این رابطه فرهنگ سازی خوبی نیز شکل گرفته است.
وی با بیان اینکه موضوع استارتاپ خیلی مساله جدیدی نیست، اما در حال حاضر ساختارمند شده است و این ساختارمندی در همه حوزه ها دیده می شود، گفت: فرهنگ سازی در تیم های در حال شکل گیری، مشاوره و راهنمایی سایر نهادها به استارتاپ ها و صندوق های جسورانه، قانون گذاری نهادهای نظارتی، همچنین خدماتی که از طریق بورس و فرابورس به آنها ارائه می شود کرد ساختارمندی آنها است.
به گفته مدیر توسعه کسب‌وکار صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه رویش لوتوس زمانی که تاریخ استارتاپ و صندوق جسورانه در آمریکا را مطالعه می کنیم می بینیم که ایران هم با اندکی تغییر در همان مسیر حرکت کرده است.
عطاءاله افتخاری با اشاره به تجربه مثبت ایالات متحده در حوزه استارتاپ گفت: در حال حاضر توسعه استارتاپ ها و صندوق های جسورانه در ایران قابل احساس است و شکل گیری بسیاری از استارتاپ های کشور، کاملا منطبق با استارتاپ های ایالات متحده است. به عنوان مثال اولین استارتاپ های ایران در حوزه تجارت الکترونیک شکل گرفت، در این مدل نحوه تجارت و فرآیند درآمد، کاملا مشخص و واضح است و شما یک فروشگاه فیزیکی را به یک فروشگاه مجازی تبدیل می کنید؛ اما به هر میزان که جلوتر می رویم، سرویس ها، مدل های کسب‌وکار و مدل های درآمدی پیچیده تر می شوند.
وی با تاکید بر اینکه فضای مثبتی برای توسعه حوزه استارتاپ در کشور ایجاد و همچنین فرهنگ کارآفرینی استارتاپ ها تقویت شده و سرمایه گذاری روی این حوزه افزایش یافته است، ادامه داد: یکی از مهمترین مسائلی که باید به آن توجه داشت موضوع تناسب سرمایه های قابل تخصیص به کارآفرینان استارتاپی است. اگر تیم های استارتاپی افزایش داشته باشند و سرمایه لازم برای آنها در دسترس نباشد و یا اگر تیم ها و ایده‌های با کیفیت و قوی وجود نداشته باشند و سرمایه بیش از حد وجود داشته باشد، ارزش گذاری و سرمایه گذاری ها هیجانی صورت می گیرد و روند توسعه حوزه استارتاپی کشور با چالش مواجه می شود.
این مدیر توسعه کسب‌وکار با بیان اینکه موافقت اصولی سازمان بورس و تاسیس و راه‌اندازی 5 صندوق سرمایه گذاری جسورانه، تزریق نقدینگی به فضای کارآفرینی کشور را رقم زده و تعادل بین سرمایه لازم و تعداد تیم های استارتاپی کشور را ایجاد خواهد کرد، افزود: شرکت های حاضر در بازار سرمایه، بیشتر کالا محور و تولید محور هستند اما حوزه استارتاپی و به طور خاص IT بیشتر خدمات محور هستند به همین دلیل، فضای مناسبی برای تامین مالی و سرمایه گذاری از طریق بازار بورس برای آنها وجود دارد و به نظر می رسد در آینده نه چندان خیلی دور، حضور صعودی شرکت های خدمات محور در بورس را شاهد باشیم.
وی ادامه داد: به عنوان مثال شرکت هایی مثل آتیه داده پرداز و آسان پرداخت وارد فرابورس و بورس شدند و دیدیم که سرمایه گذاران به آنها نگاه مثبت دارند و البته این شرکت ها بازدهی های خیلی خوبی هم داشتند.
به گفته عطاءاله افتخاری افزایش تنوع در بازار سرمایه کشور مستلزم ورود بیشتر شرکت های خدمات محور همچون شرکت‌های حوزه سلامت و فناوری ارتباطات و اطلاعات به بورس است. از سوی دیگر با تشکیل تابلوی شرکت های کوچک و متوسط توسط فرابورس، عرضه سهام شرکت هایی از این دست افزایش خواهد داشت.
مدیر توسعه کسب‌وکار صندوق جسورانه رویش لوتوس با اشاره به اینکه تسهیل شرایط ورود این شرکت ها به بورس امری ضروری است ادامه داد: این نوع شرکت ها معمولا نوپا هستند و سابقه فعالیت آنها کم است و شرکت هایی که برای عرضه اولیه در بورس و مثلا در تابلو اصلی بازار اول مجوز دریافت می کنند باید سه سال از تاسیس آنها گذشته باشد و سودآوری 2 ساله داشته باشند.
عطاءاله افتخاری افزود: افزایش انعطاف در پذیرش در بازارها و تشکیل بازار شرکت‌های کوچک و متوسط می‌تواند کمک کند تا بعنوان یکی از راهکارهای خروج سرمایه‌گذاران خطر‌پذیر سود سرمایه ای حاصله را آسان‌تر شناسایی کنند.
وی اقدامات سازمان بورس در این زمینه را مثبت دانست و گفت: سازمان بورس برای ورود استارتاپ ها به بازار سرمایه خیلی خوب تلاش کرده است مخصوصا در بحث صندوق سرمایه گذاری جسورانه، خود سازمان نیز با صدور 5 مجوز سرمایه گذاری جسورانه، جسورانه عمل کرد.
مدیر توسعه کسب‌وکار صندوق جسورانه رویش لوتوس افزود: در حال حاضر هر صندوق 15 تا 50 میلیارد تومان سرمایه در اختیار دار و بصورت میانگین اگر در هر صندوق 30 میلیارد سرمایه باشد به عدد 150 میلیارد می رسیم و از آنجا که عمده استارتاپ ها، شرکت‌های خدمات محور و مقیاس‌پذیر هستند، خیلی سرمایه بر نیستند این میزان سرمایه برای آنها مناسب است.
عطاالله افتخاری ادامه داد: بر خلاف سایر صنعت ها، این شرکت ها با سرمایه 200 میلیون تومان یا 500 میلیون تومان قابلیت راه اندازی و تولید خدمت یا محصول اولیه را دارند و در صورتی که حتی برای هر کدام از طرح ها 500 میلیون تومان نقدینگی لازم داشته باشد با 150 میلیارد تومان سرمایه می توان بر روی 300 طرح خوب سرمایه گذاری کرد.
وی به ظرفیت حضور استارتاپ ها اشاره کرد و گفت: ارزش بورس ایران در حال حاضر حدود 300 هزار میلیارد تومان با برخورداری از 40 صنعت متنوع است که به نظر یک دهم این رقم یعنی 30 هزار میلیارد تومان آن می تواند به راحتی به حوزه تکنولوژی اختصاص یابد.
به گفته عطاالله افتخاری در آمریکا حدود 25 درصد از ارزش بورس وابسته به شرکت های IT مانند گوگل، فیس بوک و غیره است و سهام بزرگ ترین شرکت هایی که در بورس آمریکا داد و ستد می شود، متعلق به شرکت های تکنولوژیک است و تغییر در ترکیب صنایع بورس ایران نیز قابل تحقق است.
وی در پایان چشم انداز حضور استارتاپ ها در بازار سرمایه کشور را ترسیم کرد و گفت: معمولا در ایران نوع اخبار منتشر شده، بازدهی مثبت یا منفی سهام را به همراه دارد. چون جنس استارتاپ ها و شرکت های دانش بنیان خدماتی و بر پایه خلاقیت است خیلی خوب می توانند با ارائه محصولات خلاقانه جدید اخبار مثبت تولید کنند و در نتیجه بازدهی مثبت داشته باشند.
وی افزود: این شرکت ها می توانند اخبار مثبت بسیاری را به بازار سرمایه تزریق کنند و به همین دلیل هم می توان انتظار داشت از بازدهی مثبتی برخوردار باشند و این شرایط به تجربه در بورس ما دیده شده است و تا کنون شرکت های رایانه ای، شرکت های مخابراتی و شرکت هایی که درصنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات فعال هستند بازدهی های خیلی خوبی داشته‌اند.